QUY ĐỊNH VỀ MANG THAI HỘ THEO LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH 2014 (KỲ I)
Mang thai hộ là quy định mới trong Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (Luật HNGĐ), đây là một bước đột phá trong công tác lập pháp và nhân đạo – mở ra niềm hy vọng mới cho nhiều cặp vợ chồng vô sinh và hiếm muộn. Theo thống kê của tổ chức y tế thế giới (WHO), Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ vô sinh cao nhất thế giới, do đó quy định này là cấp thiết và là một trong những giải pháp có giá trị nhân văn cao. Để hiểu rõ hơn về quy định của pháp luật hiện hành về vấn đề mang thai hộ, công ty Luật FDVN Quảng Ngãi có bài viết khái quát chung này.
1/ Như thế nào là mang thai hộ?
Theo quy định tại Điều 3 Luật HNGĐ có 02 hình thức mang thai hộ: mang thai hộ vì mục đích nhân đạo và mang thai hộ vì mục đích thương mại.
* Khoản 22 Điều 3: “Mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là việc một người phụ nữ tự nguyện, không vì mục đích thương mại giúp mang thai cho cặp vợ chồng mà người vợ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, bằng việc lấy noãn của người vợ và tinh trùng của người chồng để thụ tinh trong ống nghiệm, sau đó cấy vào tử cung của người phụ nữ tự nguyện mang thai để người này mang thai và sinh con”
* Khoản 23 Điều 3: “Mang thai hộ vì mục đích thương mại là việc một người phụ nữ mang thai cho người khác bằng việc áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để được hưởng lợi về kinh tế hoặc lợi ích khác”
Tuy nhiên Luật HNGĐ chỉ công nhận mang thai hộ vì mục đích nhân đạo, đối với trường hợp mang thai hộ vì mục đích thương mại bị cấm và bị xử lý theo quy định của pháp luật.
2/ Xử lý hành vi vi phạm về mang thai hộ.
Điều 100 Luật HNGĐ nêu rõ: Các bên trong quan hệ sinh con bằng mang thai hộ, vi phạm điều kiện, quyền, nghĩa vụ được quy định tại Luật này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý theo trách nhiệm dân sự, hành chính, hình sự.
Có rất nhiều đối tượng lợi dụng quy định về mang thai hộ, biến tướng theo mục đích thương mại để hưởng lợi về kinh tế, trái với mục đích nhân đạo mà Nhà nước hướng đến ngay từ khi ban hành. Tuy nhiên hiện nay chưa có văn bản nào hướng dẫn cụ thể Điều 100 cũng như trong Bộ luật Dân sự và Luật Hành chính chưa có quy định nào liên quan đến chế tài xử lý hành vi vi phạm này. Chỉ có Bộ luật Hình sự 2015 có quy định về tội tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại để phòng ngừa và xử lý trường hợp này, cụ thể:
“Điều 187. Tội tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại
- Người nào tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
- Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
- a) Đối với 02 người trở lên;
- b) Phạm tội 02 lần trở lên;
- c) Lợi dụng danh nghĩa của cơ quan, tổ chức;
- d) Tái phạm nguy hiểm.
- Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm”
3/ Xác định cha, mẹ trong trường hợp mang thai hộ.
Theo Điều 94 Luật HNGĐ, con sinh ra trong trường hợp mang thai hộ vì mục đích nhân đạo là con chung của vợ chồng nhờ mang thai hộ kể từ thời điểm con được sinh ra.
4/ Giải quyết tranh chấp:
Theo Điều 99 Luật HNGĐ thì Tòa án là cơ quan thẩm quyền giải quyết tranh chấp về sinh con bằng hình thức mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Trong trường hợp chưa giao đứa trẻ mà cả hai vợ chồng bên nhờ mang thai hộ chết hoặc mất năng lực hành vi dân sự thì bên mang thai hộ có quyền nhận nuôi đứa trẻ; nếu không nhận thì việc giám hộ và cấp dưỡng được thực hiện theo quy định của Luật HNGĐ và Bộ luật dân sự.
5/CÁC QUY ĐỊNH KHÁC VỀ MANG THAI HỘ:
5.1 Điều kiện
5.2 Thủ tục
5.2 Thỏa thuận
5.3 Quyền và nghĩa vụ của bên mang thai hộ
5.4 Quyền và nghĩa vụ của bên nhờ mang thai hộ
Đây là các quy định quan trọng, đặc biệt là về điều kiện mang thai hộ được quy định cụ thể từ Điều 95 đến Điều 98 Luật HNGĐ và được hướng dẫn tại các Nghị Định có liên quan. Vấn đề này Công ty Luật FDVN sẽ tổng hợp và gửi đến quý khách hàng trong bài viết kỳ sau để quý khách hàng nắm rõ hơn.
CÔNG TY LUẬT TNHH MTV FDVN – CHI NHÁNH QUẢNG NGÃI
Địa chỉ : số 359 Nguyễn Du, phường Nghĩa Chánh, thành phố Quảng Ngãi
Email : luatsuquangngai.net@gmail.com
Điện thoại : 02553 817 579